Varant Nedir?
Bir önceki yazımda sizlere Türev Ürünlerini tanıtmıştım. Şimdi sizlere yatırımcıların sık sık kullandığı varant ürününü tanıtacağım.
Varant
Elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir vade sonunda veya belirli bir vadeye kadar alım ya da satım hakkını veren menkul kıymetleştirilmiş opsiyonlardır. Bu hakkın kullanımı nakdi uzlaşı şeklinde olabileceği gibi kaydi teslimat ile de gerçekleşebilir.
Varant Çeşitleri:
Varantlar alım ve satım varantları olmak üzere ikiye ayrılır. Varantların alım ya da satım hakkı verdiği varlık ya da göstergeler dayanak olarak adlandırılmaktır. Varanta bağlı hakkın ilgili olduğu aracın, paydan (bir ya da daha fazla sayıda) oluşması durumunda dayanak varlık, hakkın ilgili olduğu aracın endeks olması durumunda dayanak gösterge denmektedir.
Borsamızda varantlar için dayanak varlık ve dayanak göstergeler şu şekilde söylenebilir; Endeks(DAX, BIST30), Pay(Bıst30 Endeksinde yer alanlar), Döviz(EUR/USD, USD/TL), Emtia(Altın, Gümüş,Petrol, Pamuk).
Alım (call) varantı, yatırımcıya vadede dayanak varlığı alma hakkı veren varantlar olup, dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım fiyatından büyük olması durumunda kullanım gerçekleşir ve aradaki fark yatırımcıya ödenir.
Satım (put) varantı, yatırımcıya vadede dayanak varlığı satma hakkı veren varantlardır. Bu tür varantlarda dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım fiyatından düşük ise kullanım gerçekleşir ve aradaki fark yatırımcıya ödenir. Eğer kullanım gerçekleşmezse varantlar herhangi bir ödeme yapılmadan sona erer.
Dayanak varlığın yükseleceğini düşünen yatırımcı alım varantı, düşeceğini düşünen yatırımcı ise satım varantı satın alır.
Varantların Özellikleri
-Varantlar yalnızca aracı kuruluşlar tarafından ihraç edilebilir.
-Amerikan ya da Avrupa tipi olarak ikiye ayrılırlar: Avrupa tipi varantlarda, varantın dönüşümü yalnızca vade sonunda gerçekleşirken Amerikan tipi varantlarda dönüşüm için vade sonunun beklenmesine gerek yoktur.
-Varantı alan yatırımcı pay satın almış olmaz bu yüzden payların sağladığı kâr payı hakkı, yeni pay alma (rüçhan) hakkı, tasfiye bakiyesine ve şirket yönetimine katılma hakkı, oy hakkı ve bilgi alma hakkı gibi hakları sağlamaz.
Aşağıda sizlerle bilinmesi gereken varant terimlerinin kısaca tanımlamasını sizlerle paylaşıyorum;
Vade: Varantın işleme konacağı son tarih demektir.
Dönüşüm: Varanttan kaynaklanan hakkın kullanılmasıdır.Dönüşüm kaydi veya nakdi olarak gerçekleştirilebilir.
İşleme Koyma Fiyatı: Dayanağı pay olan alım (call) varantlarında yatırımcının dayanak varlığı (payı) alabilmesi için pay başına ödemesi gereken tutardır. İhraççı tarafından belirlenir.
Dönüşüm Oranı: Varantın kaç adet dayanak varlık üzerine alma ya da satma hakkı verdiğini gösteren orandır.
Varantların Avantajları
-Asimetrik Getiri,
-Ucuz Komisyon,
-Düşük Bedelle İşlem
-Yüksek Pozisyonda Alım,
-Likidite,
-Teminatsız İşlem Yapma,
-Zararın Sınırı Olması
Varantların Dezavantajları
-Klasik Yatırım Araçlarından Farklı Hareket Etmesi,
-Vadenin Sınırlı Olması,
-Zaman Değeri,
-Aşırı Kaldıraç Kullanımı
Varant Fiyatını Etkileyen Faktörler
Varantların fiyatını etkilen birçok faktör vardır. Bu faktörlerin tablosunu aşağıda sizler ile paylaşıyorum. Tablodan bir örnek vermek gerekirse; Dayanak varlığın fiyatının artması alım varantı fiyatını artıracakken, satım varantının fiyatını azaltacaktır.
Yukarıda sizlere kısaca varantları tanıtmaya çalıştım. Varantlarda işlem yapmanın çok RİSKLİ olduğunu hiçbir zaman unutmayın.
Takıldığınız veya sormak istediğiniz bir kısım olursa lütfen çekinmeyin.
Bir önceki yazımı okumak için; https://www.bullekon.com/turev-urunleri-nelerdir/
Daha fazlası için; https://www.instagram.com/bullekon/?hl=tr