Doların Zaman İçindeki Değeri
Doların Zaman İçindeki Değeri
ll. Dünya Savaşı’ndan sonra ABD doları ilk olarak 1944 Bretton Woods Anlaşması kapsamında dünya ekonomisinde en güçlü para birimi olarak belirlenmiştir. Doların altının yerini almasını sağlayarak doların zaman içindeki değeri artmıştır. Ayrıca finansal piyasalarda vazgeçilmez bir yatırım aracı olan doların zaman içindeki değeri artarak ticari işlemlerde en büyük paya sahip rezerv parası olmuştur.
IMF verilerine baktığımızda uluslararası rezerv para birimi olarak ilk sırada dolar gelmektedir. Ardından Euro, Çin Yuanı, Japon Yeni izlemektedir. Doların uluslararası rezerv para birimleri içindeki payı 2020 yılı ilk çeyrekte %61,79’dur. Son çeyrekte ise %59,02’ye gerilemiştir. Euro için ise 2020 yılı ilk çeyrekte %20,06’iken son çeyrekte %21,24’e yükselmiştir.
2000 yılındaki 100$ 2021 yılında 153 $
ABD dolarının değerini ölçmede en yaygın olarak döviz kuru ile ölçülür. Bunun yanı sıra hazine bonoları ve döviz rezervleriyle de ölçülebilir. Döviz kurunda diğer ülkelerin para birimleriyle karşılaştırılarak dolar karşısındaki değeri ölçülür. Hazine bonolarında doların değeri hazine bonosu talebiyle uyumlu bir şekilde hareket eder. Döviz rezervlerinde ise yabancı hükümetlerin ihracat yoluyla dolar stoklamasıyla başlar. Ancak bu doların değerinin yüksek olduğu zamanlarda daha çok tercih edilir. Böylece elinde dolar tutan ülkeler para birimlerinin değerini dolar ile daha düşük seviyede tutmaya çalışırlar.
Yukarıdaki tablodaki veriler TÜFE Enflasyon hesaplayıcısı kullanılarak elde edilmiştir. Buna göre 2000 yılındaki 100 doların sonraki yıllardaki değeri yer alır. Bu veriler ışığında Aralık 2000 yılındaki 100 doların değeri Aralık 2020 yılında 150 dolara denk gelmektedir.
Küresel Krizlerin Dolara Karşı Etkisi
Yukarıdaki grafik ABD Merkez Bankası’nın (FED) bilançosunun aktif büyüklüğünü göstermektedir. Grafik, 2008 yılında ABD’de yaşanan konut krizi ve Çin’de ortaya çıkan Kovid-19 salgını sonrasında Fed’in aldığı kararların etkilerini gösteriyor.
2000’li yıllarda ABD ekonomisinde yavaşlama beklentisi doların gerilemesine neden oldu. Daha sonra gündeme gelen Merkez Bankası’nın faiz indirimi beklentileri bu kez doların geçici bir süre değer kazanmasını sağladı. 2001 yılının sonlarına doğru artan terör saldırılarının ve krizlerin (Türkiye ve Arjantin gibi) artmasının ardından küresel piyasalarda panik ortamı oluştu. Yatırımcılar, risklerden kaçınmak için güvenli liman olarak görülen dolara yöneldi. Ve böylece dolar değer kazanmaya başladı. Piyasalardaki panik ortamlarında yatırımcılar yüksek riskli, getirisi yüksek araçlardan düşük riskli, getirisi düşük araçlara yönelmişlerdir.
Mortgage Krizi
ABD’de 2000 yılından beri konut piyasasında sürekli bir talep artışı yaşanmıştır. Özellikle düşük gelirli ailelere bankaların uygun faizlerle konut kredisi vermeleri talebin artmasına neden olmuştur. Böylece düşük gelirli aileler birden fazla konut satın alarak bankalara daha fazla borçlu kalmışlardır. 2008 yılına gelindiğinde aileler yüksek kredili borçlarını ödeyememişlerdir. 2008 yılının sonlarına gelindiğinde ise borçlarını ödeyemeyen ailelerin sayısındaki artışla birlikte elinde çok miktarda yüksek riskli konut kredisi bulunduran bankalar teker teker iflas etmeye veya icraya düşmeye başlamıştır. ABD’de başlayan finansal kriz kısa süre içerisinde küresel yatırımcıları ve diğer ülkeleri etkisi altına almıştır. Kriz nedeniyle ABD’nin GSYİH yaklaşık 14 trilyon dolar, konut kredisi piyasasında ise 10,5 trilyon dolarlık kayba neden olmuştur. ABD hükümeti, bankaları ve yatırım şirketlerini kurtarmak için 700 milyar dolarlık bir kurtarma paketini onaylamıştır. Diğer ülkelerce de toplanan yardım fonlarıyla birlikte bu küresel kriz atlatılmaya çalışılmıştır.
Bullekon Teknik Analiz Eğitimi: https://www.udemy.com/course/bullekon-teknik-analiz-egitimi/?couponCode=BULLEKONWEB2
Bullekon Temel Analiz Eğitimi: https://www.udemy.com/course/bullekon-temel-analiz-egitimi/?couponCode=BULLEKON101